Czy zdarzyło Ci się, że Twój klient próbował zareklamować towar powołując się na 2-letnią gwarancję, której nie udzielasz przecież na sprzedawaną przez siebie odzież?  Przyjrzyjmy się więc dokładniej tym konsumenckim (i nie tylko) uprawnieniom na przykładzie umowy sprzedaży rzeczy ruchomej.

Odstąpienie od umowy zawartej na odległość

Zacznijmy od „najprostszej” kwestii – 14-dniowego terminu (chociaż może się zdarzyć, ze termin ten zostanie przedłużony do roku) przysługującego konsumentowi na zwrot towaru zakupionego na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa bez podawania przyczyny. Uprawnienie to wynika z nowej, chociaż już osławionej ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, a dokładniej – z art. 27 i dalszych tej ustawy.Kluczowe jest tu słowo „odstąpienie” – ta czynność prawna ma skutek podobny do tego, jakby umowa nigdy nie została zawarta. Oczywistym jest zatem, że nie może być to podstawa reklamacji. Niemniej jednak, jeżeli jednak zdarzy się, że klient powołując się na prawo odstąpienia, odeśle sprzedawcy pogorszony towar, to Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy (jednak tylko takie, które jest wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, czyli np. konsument przymierzając buty naderwał wszycie języka).Pozostaje jeszcze kwestia kosztów przesyłki, która wydaje się być dla sprzedawców internetowych dość frapująca przy na wstępie wspomnianych instytucjach – w omawianej sytuacji zwracamy konsumentowi tylko koszt przesyłki towaru do konsumenta, a dokładniej koszt najtańszej oferowanej przez nas przesyłki. Konsument zwracany towar odsyła już na własny koszt.Ważne – 14-dniowego prawa do odstąpienia od umowy nie można ograniczyć. Można je wyłączyć, ale tylko w przypadkach określonych ustawą.

Rękojmia za wady vel reklamacja

Podstawą prawną odpowiedzialności sprzedawcy za wady towaru z tytułu rękojmi jest ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej zwany w tym artykule KC), a konkretnie art. 556 i dalsze KC. Na prawo to może powołać się (abstrahując od skuteczności czy bezskuteczności takiego powołania się) klient, który kupił towar z wadą prawną lub fizyczną, polegającą na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat (a gdy chodzi o wady nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu).Również przy rękojmi obowiązuje „jakieś” 14 dni, ale zupełnie w innym kontekście – tyle dni ma sprzedawca na ustosunkowanie się do reklamacji, inaczej uważa się, że sprzedawca żądanie to uznał za uzasadnione.Kolejna różnica – o ile przy ww. odstąpieniu, sprzedawca pokrywa koszt transportu niejako w jedną stronę, to przy uzasadnionej reklamacji finansuje transport w obie strony (konsumentowi przysługuje prawo odesłania rzeczy na koszt i niebezpieczeństwo sprzedawcy).Sprzedawcy często mówią nam, że mylące dla nich jest to, że skutkiem zasadnej reklamacji również może być odstąpić od umowy. Rzeczywiście, jednak należy zwrócić uwagę na istotne różnice. Po pierwsze, przy rękojmi konsument nie może odstąpić bez przyczyny. Po drugie, Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna. Strony mogą też odpowiedzialność z tytułu rękojmi (nie tylko możliwość odstąpienia) ograniczyć lub wyłączyć. Jednakże ta opcja w niniejszym opracowaniu nie ma większego znaczenia, gdyż takie wyłączenie albo ograniczenie rękojmi w stosunku do konsumenta jest co do zasady nieskuteczne.

Gwarancja

Gwarancja - bodajże najbardziej utożsamiana z wyżej wspomnianą rękojmią instytucja prawna (być może dla sprzedawców mylące jest to, że czasami rękojmia za wady nazywana jest gwarancją ustawową). Podstawowa różnica – gwarancja nie musi wcale przysługiwać kupującemu, po prostu nie jest obowiązkowa. Dodatkowo, o ile jej ogólne ramy wskazuje Kodeks cywilny, to główne znaczenie ma tu jednak zobowiązanie sprzedawcy do udzielenia takowej (uwaga - oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone już w reklamie). Sprzedawca określa również jej zakres i czas obowiązywania. Różni się w takim razie również podstawa faktyczna - rękojmia dotyczy wad, które tkwiły niejako w rzeczy podczas zakupu towaru, z kolei gwarancja umowna może „ręczyć” za wady, które będą wynikiem używania rzeczy.I najważniejsze, o czym niestety zdarza się zapomnieć sprzedawcom - kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji, i to do kupującego należy wybór, czy chce skorzystać z gwarancji czy z uprawnień wynikających z rękojmi. Dodatkowo, wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi. Jak więc widać, rękojmia i gwarancja są mocno od siebie niezależne, trudno je więc ze sobą utożsamiać.Mamy nadzieję, że ta krótka ściągawka z najważniejszych różnic między konsumenckim prawem do odstąpienia, reklamacją i gwarancją wyjaśni Wam kilka kwestii. Jeżeli nie – śmiało pytajcie.